Улс орон даяараа короновируст цар тахалтай тэмцэлдэж байх зуур 2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгууль юу, юугүй хаяанд тулаад ирчихлээ. Мэдээж хэрэг улс төрийн намууд короновирусын амыг хараад ангайгаад суухгүй нь ойлгомжтой. Тэд дор бүрнээ Ерөнхийлөгчийн сонгуульд сэм бэлдэцгээж байгаа нь хэнд ч ойлгомжтой асуудал юм. Энэ тухай товч өгүүлье.

2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн гол өрсөлдөөн У.Хүрэлсүх, Х.Баттулга нарын дунд өрнөнө гэсэн бор шувуу саяхнаас эрчээ аван нисэх болов. Уг нь энэ хоёр эрхмийн тухайд Монголын Медведев, Путин болох тохиролцоогоо аль эрт хийчихсэн гэх юм билээ. Энэ ч утгаараа өнгөрсөн гурван жилийн турш тэд миний, чиний гэлгүйгээр улс төрд дөрөө харшуулан хүчээ нэгтгэсэн биз. 

Тэдний тохиролцоогоор бол 2020 оны УИХ-ын сонгуульд АН-ын хүчийг сарниулж оролцох, үр дүнд нь МАН-д үнэмлэхүй ялалтыг бэлэглэх, эцэст нь У.Хүрэлсүх Ерөнхий сайдын албаа 2024 он хүртэл үргэлжлүүлэн хаших гэсэн тохироо байсан гэх. Төлөвлөгөө ёсоор бол дээрх яриа хэлэлцээр яг тэдний зурж байснаар бүтсэн. 

Харин хоёр дахь нь, 2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд У.Хүрэлсүх Х.Баттулгыг дэмжиж түүнийг төрийн тэргүүнээр улиран сонгогдоход хүч, нөөцөө шавхан ажиллах тухай амлалт байж. Гэвч санасандаа хүрсэн У.Хүрэлсүх эцсийн мөчид санаагаа буруулж, Х.Баттулгаас зайгаа барих болжээ. Үүнийг тэдний улс төрийн өрөг дээр хийж буй нэгийгээ үгүйсгэсэн нүүдлүүд бэлээхэн харуулж байна.

Нэг үгээр У.Хүрэлсүх 2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд Ө.Энхтүвшин мэтийн сул хүүг Х.Баттулгын учраагаар тавьж өгөн түүнийг ялалтад хүргэнэ гэж амласан амлалтаасаа буцаж, өөрөө өрсөлдөхөөр нэгэнт шийдсэн нь Х.Баттулгын дургүйг хүргээд зогсохгүй тэдний улс төрийн замнал эргэж нийлэхгүйгээр салах шалтгаан болжээ.  Товчхондоо бол У.Хүрэлсүх цорын ганц Монгол Путин байхыг хүссэн нь тэдний нөхөрлөлд цэг хатгасан бололтой байна.

Учир нь У.Хүрэлсүхэд Н.Энхбаярын нэгэн адил Монголын хаан болж үзэх хүсэл мөрөөдөл, улстөрийн амбиц бий. Одоогийн нөхцөлөөр бол тийм боломж ч бүрэн харагдаж байна. Тэгэхээр атганд ороод ирсэн алтан боломжийг юу гэж л Х.Баттулгад сул тавиад өгөхийг хүсэх вэ. Бүр МАН-ын 100 жилийн ойгоор Монгол Төрийн тэргүүн болно гэдэг У.Хүрэлсүхийн хувьд хүндтэй хувь төөрөг байх нь гарцаагүй. Тиймээс тэр Х.Баттулгаас зайгаа барин, амласан амлалтаа мартах болжээ.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын тухайд түүнд нэг зовлон бий. Тэр нь Ерөнхийлөгчийн суудлаас мултрах л юм бол тэрээр хуулийн хамгаалалтаас гарч, өөрийн гараар 461-рүү илгээсэн С.Баярцогт, С.Баяр, М.Энхсайхан нарын араас явж очин жангаа хүртчих гээд байгаа учир тэрээр болж л өгвөл бүрэн эрхийн хугацаагаа дахин зургаан жилээр сунгачих нууцхан хүсэлтэй  яваа. Энэ шалтгаанаар тэрээр саяхан 21 аймагт ажиллахдаа айлын эхнэр болгоны энгэрт өөрийн гараар одон зүүж өгөхийг эрмэлзсэн байна. Үр дүн нь ч муугүй гарсан. Учир нь Ерөнхийлөгчийн гараас одон зүүсэн аймгууд тэр аяараа шахуу АН-ыг орон нутгийн сонгуульд уухайлан дэмжсэн харагдана билээ. Тэгэхээр Ерөнхийлөгч зүгээр ч нэг одон тараагаагүй дараагийн сонгуулийн сурталчилгааны кампанит ажлаа албан бусаар хийж явсан хэрэг болж таарах нь.

Нөгөөтээгүүр хүсэхэд хясал гэгчээр одоогийн Ерөнхийлөгч ирэх жилийн сонгуульд нэр дэвших эсэх нь шинэ Үндсэн хуулиараа тун ч маргаантай байна. Хэрвээ нэр дэвшлээ гэхэд нэр нь татагдах магадлал өндөр болчхоод байгааг тэр өөрөө ч сайн гадарлаж байгаа. 

Энэ утгаараа хоёр удаагийн УИХ-ын сонгуульд дараалан ялагдсан АН-ынхан ганц Х.Баттулгад найдах биш  Ерөнхийлөгчийн сонгуульд АН-аас нэр дэвшээд ялах магадлалтай, ардчилсан үнэт зүйлд үнэнч кандидатууд хэн байж болохыг иргэдээс санал асуулга авах замаар нэрс гаргахаар тохирсон гэх мэдээлэл байна. 

Энэ шалтгаанаар хэдхэн хоногийн өмнө АН-ын нөлөө бүхий лидерүүд болон зарим залуусын төлөөлөл нууцаар цахим зөвлөгөөн хийсэн бололтой. АН дотроо таван фракцтай. Үүнээс тус нууц хуралд МҮДН, МОАН, ШОНХОР болон Экс ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн тэргүүлдэг “1А” зэрэг фракцууд оролцсон байна.

Энэ бүхнээс харвал одоогийн Ерөнхийлөгч Х.Баттулга шинэ Үндсэн хуулиар дахин нэр дэвших эрхгүй болсон нь үнэн бөгөөд АН-ын гол цөмийг бүрдүүлдэг дээрх фракцууд ард түмний санал асуулгаар АН дотроос нэр дэвшүүлэх хүнийг хайж байгаа нь оргүй яриа биш болоод явчихлаа. Юун түрүүнд АН-аас Р.Амаржаргал, Х.Тэмүүжин, Ц.Оюунгэрэл зэрэг хүмүүс Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших боломжтой хувилбар гэдэг дээр тэд санал нэгдсэн гэх мэдээлэл ч бас байна.

ЭХ СУРВАЛЖ: NEWSTV.MN